मझेरी भलाकुसारीमा स्वागत छ रामकृष्णजी ! पहिले त आफ्नो परिचय दिनुस् न!धन्यवाद कुमार सर । मैले आफ्नो बारेमा भन्नु पर्दा आफूलाई साहित्यप्रेमी, साहित्यको बारेमा केही सिक्दै गरेको विद्यार्थी हुँ भन्न रुचाउछु । स्कुल जीवनदेखि साहित्यलाई माया गर्दै आएँ र सारिक हुदै आएँ । गाउँ समाजमा कुनै व्यक्तिको दुख समस्या देख्न नसक्ने हुनाले धेरै संघर्ष पनि गर्दै आएँ । म कहिल्यै असत्यको पछाडि लागिन । सधै सत्यलाई साथ् दिदै पनि आएको छु । हुन सक्छ मलाई त्यसैले धेरै कुराले भावुक बनाएर पनि होला फाट्ट फुट्ट साहित्यमा कलम चलाएको । आँखाले देखेका कुराहरूमा थोरै घुमाएर कलात्मक तवरले मझेरी र अन्य पत्र-पत्रिकामार्फत पाठक सामु पुर्याउन कोसिस गरेको छु ।
मैले हालसम्म गजल विधा, कविता, कथामा कलम चलाउदै आएको छु । पछिल्लो समयमा चितवनबाट पहिलो भन्नु पर्छ गजलमा सवाल-जवाफ ''धमिलिएका डोबहरू ''कृति बजारमा आएको छ पाठकले निकै रुचाइदिनु भयो खुशी पनि छु ।
स्थायी बसोबास भरतपुर -१३, कविडाँडा कैलासनगर चितवनमा जन्मिए र कविडाँडाको माहोल साहित्यमा निकै नै तातिरहेकोले मलाई त्यो माहोलले छुटाउन सकेन । त्यसैले पनि चितवनका सामाजिक र साहित्यिक बिबिध संघ-संस्था
- गजलमन्च चितवन
- कविडाँडा साहित्य समाज
- समर्पण साहित्य परिषद
- अभिब्यन्जना साहित्य प्रतिष्ठान
- हाम्रो मझेरी साहित्य परिषद,
आदिमा संलग्न छु । र बिगत ११ वर्ष अगाडिबाट आफूलाई साहित्यको महायज्ञमा पुजारीको रुपमा सरिक गराएको छु ।
यो साहित्यिक नाम "अनायास" किन रोज्नुभयो?साहित्यिक नाम अनायास रोज्नुको कारण मेरो मस्तिष्कमा अनायासै रचनाहरू फुर्ने भएकाले जुनसुकै समयमा पनि कहिलेकाहीँ शब्दहरू फुर्ने गर्छन् । त्यसैले मैले आफ्नो नाम पछाडि अनायास राख्न रुचाएको हो ।
गजलको क्षेत्रमा जल्दोबल्दोसँग लागिरहनुभा'छ; त्यो ऊर्जा कसरी आउँछ?
वास्तवमा जल्दो बल्दोसँगभन्दा पनि साहित्यले नकारात्मक सोचलाई परिवर्तन गर्छ । त्यसैले साहित्यमा लाग्नु ठिक हो । अनि साहित्य भनेको हृदयको कलात्मक अभिव्यक्ति हो । आफूले गरेका रचनालाई बाहिर ल्याउन वा साहित्यको सम्रक्षण गर्नका निम्ति पनि हो र साहित्य क्षेत्र भनेको सकारात्मक सोचको विकास गर्ने एउटा सत्संगत् वा महायज्ञ हो । त्यसैले पनि आफू र समाज विकासका निम्ति रचना मार्फत नै केही गर्न सकिन्छ कि भनेर प्रकृतिमा भएका कुराहरू टपक्क टिपेर देश र जनताले भोगेका, अनि देश दुखेका माया प्रेम मिलन बिछोडका कुराहरू आदिलाई शब्दका मार्फत सानो क्रान्तिको थालनी गर्न खोज्दा यो क्षेत्रमा जल्दोबल्दो तरिकाले लागेको देख्न सक्नुभएको हुनसक्छ । सायद ऊर्जा कसरी आउँछ भन्ने कुरामा चाहिं यिनै बिबिध गतिबिधि, जहाँ अन्याय हुन्छ, जहाँ समस्या पर्छ, जहाँ पीडाको अनिभूति हुन्छ र खुशीको पल हुन्छ यस्तै पलहरूले नै शब्द भोर्ने ऊर्जा प्रधान गर्दछ ।
के कस्ता साहित्यिक गतिबिधिहरू गरिरहनुभएको छ?बास्तवमा चितवन र कविडाँडा साहित्यको उर्वरभूमि हो । यहाँ साहित्यको भेल चैत बैसाखको खडेरीमा पनि उत्तिकै उर्लिरहेको हुन्छ । त्यसैले हरेक दिन हरेक हप्ता हुने विभिन्न कार्यक्रममा विशेषत आयोजकको भूमिका पनि निर्वाह गर्दै आइरहेको छु र अन्य कार्यक्रममा उपस्थिथि पनि जनाउदै आइरहेको छु । त्योभन्दा पनि हाल साहित्यमा एउटा नराम्रो बिकृति हाबी भएको छ - साहित्यमा गुट, उपगुट र राजनीतिक भातृ संगठन जस्तो बन्दै गइरहेको छ । यस्तो बिकृतिबिरुद्ध म साहित्यिक क्रान्ति पनि गरिरहेको छु । साहित्यमा पैसा भएका व्यक्ति मात्र अगाडि बढ्ने जस्तो देखिन थालेको छ । आर्थिक रुपमा कमजोर श्रष्टाका राम्रा सिर्जनाहरू अगाडि ल्याउन म भरपुर कोसिसमा छु ।
हाल बजारका महंगा होटलमा रक्सीको मातसँगै कार्यक्रम हुन्छन । सम्मान पुरुस्कार एक आपसमा साटासाट, ऐचो, पैचो गरे जस्तो गरी विभिन्न गतिबिधिहरू भैरहेको छन् । यस्ता गतिबिधि रोकेर नव-सर्जकदेखि लिएर ठुला श्रष्टासम्म पच्ने प्रकारका गतिबिधि गरी साहित्यलाई सुद्ध रुपले अगाडि बढाउन अग्रजप्रति विनम्रता गर्दै एउटा राम्रो सिर्जना र श्रष्टाको उचित मूल्यांकन गर्दै साहित्यको जगेर्ना गर्न अनूनय गरिरहेको छु अग्रजप्रति ।
पाठकहरूले कस्तो लेखकको रुपमा आफूलाई चिनून् जस्तो लाग्छ ?पाठकले आफूलाई कस्तो रुपमा लिन्छन भन्दा पनि म आफै राम्रो पाठक बन्न सकुँ । अन्य पाठकले यो कुसल पाठक हो भनेर चिन्दा नै म सन्तुष्ट हुने थिएँ । श्रष्टा र सिर्जनाको लागि भगवान भनेको पाठक नै हो ।
मनपर्ने र प्रेरणादायक लेखकहरूको नाम लिनुपर्दा कसलाई सम्झनुहुन्छ ?साहित्य सिर्जना, लेख, विचार, बिश्लेषण कसैको नराम्रो हुँदैन ।त्यसैले केही त केही कुरा दिइराखेको नै हुन्छ । यदि उक्त सिर्जनाबाट रस स्वाद लिन सक्यो भने सबै सिर्जना उत्कृस्ट हुन् जस्तो लाग्छ । तर आफैले चिन्न बुझ्न र स्वाद लिन जानेन भने त्यसको गुण बारे अनभिज्ञ हुन्छ । त्यो उसको लागि नराम्रो हुन्छ । त्यसैले सबै श्रष्टाका सबै लेखकका कृति रचना उत्तिकै उत्कृस्ट लाग्छ मलाई । अनि एउटा लेखकले आफ्नो लेख कृति उत्तिकै माया पनि गरेको हुन्छ । त्यसैले मैले एक दुई जना लेखकको नाम लिए भने अन्य लेखकमाथि अन्याय हुनेछ । त्यसैले मेरो प्रेरणा भनेको सबै लेखकका राम्रो सृजना र राम्रो सिर्जनाका लेखक नै हुन् ।
अबको ५-१० वर्षपछि कस्तो लेखक/साहित्यकर्मीको रुपमा आफूलाई उभ्याउन चाहनुहुन्छ ?मैले अगाडि पनि कुरा उठाइसकेको छु र यही कुरा भगवानसँग पनि भन्छु मलाई पहिला कुसल पाठक बन्ने शक्ति प्रदान गरुन । त्यसपछि मात्र अरु कुरा सोच्ने छु । सर्बप्रथम एउटा कुशल पाठक नै बन्न सक्दैन, अध्ययन र साधना गर्न सक्दैन भने त्यो व्यक्ति कहिल्यै लेखक बन्न सक्दैन । यी कारणहरूमा म पोख्त भए भने म समाजको चित्रण गर्न सक्ने विम्बका रुपमा उभिन चाहन्छु ।
चितवन तथा नेपालभरि कस्ता साहित्यिक कार्यक्रमहरूमा सरिक भइरहनुहुन्छ ?आफूलाई प्रेरणा मिल्ने खालका र व्यक्ति, गुट, राजनीतिक विशेष कार्यक्रम बाहेक जुन कार्यक्रमले एउटा सही साहित्य, सही रचना र स्रस्टाको सम्मान गर्छ त्यस्ता कार्यक्रममा जान रुचि लाग्छ ।
आफू नजिकका अन्य स्रष्टाहरू को हुनुहुन्छ ?
मेरो लागि टाढाको कोही पनि हुनु हुन्न मैले यति धेरै अग्रज, सहकर्मी सहपाठी श्रष्टाबाट माया पाएको छु । त्यो नै मैले साहित्य जीवनमा कमाएको सम्पति हो । त्यसैले म कसैलाई टाढाको सोच्दिन ।
इन्टर्नेट तथा मझेरी जस्ता साहित्यिक पृष्ठहरूको आवतले तपाईंको लेखलाई के-कस्ता परिवर्तन गरेको छ, हामीसँग अनुभव बाँढ्नुहुन्छ कि!विश्वलाई नै अगाडि बढाउनको निम्ति इन्टरनेटलेठुलो भूमिका खेलेको बेलामा हामीले प्रयोग गर्न जानेनौ भने हामी धेरै पछाडि पर्छौ । त्यसैले नि म प्राय इन्टरनेटमा धेरै समय बिताउछु । यदि इन्टरनेट नभइदिएको भए सायद अचेल दिन बिताउन पनि सक्दिन थिएँ होला जस्तो लाग्छ । वास्तवमा मेरो पहिलो प्रेरणाको स्रोत पनि ई पत्रिका र यसमा कार्यरत मित्रहरू नै हो । हामी जस्ता साहित्यप्रेमीका लागि उचित स्थान र उचित सम्मान दिने एउटै थलो हो र समालोचक पनि हो ईपत्रिका ।
त्योभन्दा पनि मझेरी मेरो प्रमुख माध्यम हो । मेरो नभएर नेपाल र बिदेशमा बस्नुहुने सम्पूर्ण साहित्यिक स्रस्टाको उचित सम्मान र स्थान दिन सफल एक ईपत्रिका मझेरी नै हो । मझेरी सबैको प्रेरणाको स्रोत स्रस्टाको समालोचक पनि हो । यहाँ आजसम्म ३०१३८ जना श्रष्टाको जम्काभेट छ । ती श्रष्टाको सृजनामा आफ्नो रचना कुन स्थानमा छ त्यो जान्ने अवसर प्रधान गरेको छ ।
फेसबुक र ट्विटरजस्ता सामाजिक सञ्जालहरूले कसरी उपयोग गरिरहनुभएको छ ?सबैसँग नजिक हुने मौका पाएको छु, मेरो लागि अगाडि बढ्ने स्रोत बनेको छ ।
भविष्यमा केही साहित्यिक योजना छन् भने बताइदिनुस् न !भविष्यमा साहित्यिक योजनाभन्दा पनि समयले साथदिएको खण्डमा एउटा साहित्यिक ट्रस्ट खोल्ने र आर्थिक रुपले कमजोर श्रष्टाका कृति प्रकाशन गरी उचित सम्मान दिने सोच हो । आफूले पनि कृति प्रकाशन गर्ने र साहित्यिक सस्थामा बसेर केही साहित्यका लागि टेवा पुग्ने राम्रा गतिबिधि गर्ने ।
तपाईं गत करीब चार वर्षदेखि मझेरीमा करिब १२० रचना प्रकाशित गरिसक्नुभएको छ । यी रचनाहरूलाई पुस्तको रुपमा आकार दिने बारे सोच्नुभाछ?चितवनबाट नै पहिलो भन्नु पर्छ गजलमा सवाल जवाफ कृति ''धमिलिएका डोबहरू''प्रकाशित गरेका छौ मैले र सहकर्मी जमुनाजीले भएर । अबका दिनमा पनि एउटा कथा र कविता कृति प्रकाशित गर्ने सोच छ मेरो ।
मझेरीलाई कस्तो रुपमा हेर्नुभएको छ ? यसलाई अँझ प्रभावकारी हुन के गर्नुपर्ला ?मझेरी सबै साहित्यकार, श्रष्टाको साझा थलो र माया प्रेम मिलन बिछोड अनि कतै मन दुखेका कुरा त कतै मुटु साटेका कुरा एक आपसमा साटासाट गर्ने हाम्रो अभिभावक बनेको छ । अँझ त झन् नव सर्जकका लागि एउटा प्रमुख भूमिका नै खेलेको छ र मझेरीलाई आझै प्रभावकारी बनाउन वर्षको एउटा साहित्य संग्रह निकाल्ने अनि जेष्ठ अग्रज स्रस्टाको सम्मान गर्दा मझेरी सबैको मन मस्तिष्कमा अमिट छाप बनी बसी राख्ने थियो ।
मझेरीमा विशेष गरी कुन लेखकहरूको रचना पढ्ने गर्नुहुन्छ ?मझेरीका प्रत्येक पाना र विधामा डुल्ने बानी छ मेरो त्योभन्दा पनि सबैका रचना उत्तिकै उत्कृस्ट लाग्छ र सबैको रचनामा आँखा पुगेकै हुन्छ ।
पहिलेको तुलना अलि पातलो रुपमा देखिन थाल्नुभएको छ । केही विशेष कारणहरू पनि छन् कि?विभिन्न साहित्य संघ-सस्थामा कार्यरत छु र कार्यक्रम निकै नै गर्दै आएका छौ । त्यसैले पनि त्यतातिर बढी समय दिनुपर्ने र म वैवाहिक जीवनमा पनि प्रवेश गरेँ । अनि समय बाँडिदा हजुरलाई त्यस्तो लागेको पनि हुन सक्छ । तर मझेरी हेर्ने भने छुटाउदिन ।
संसारभरि छरिएर रहनुभएका लेखक-पाठकलाई के सन्देश दिन चाहनुहुन्छ ।निस्वार्थ भावानाले उत्प्रेरित भएर साहित्य लेखनमा लाग्नु होला । हजुरहरूका लेख रचनाको लागि नेपाली साहित्यको प्रतिनीधि मझेरी छँदैछ । रचना प्रकाशनका लागि मझेरीलाई आफ्नो सम्झेर पठाउनु होला । सही रचना र सही श्रष्टाको मूल्यांकन गर्नु होला । सधै साहित्यलाई माया गर्नु होला सक्नुहुन्छ साहित्य सिर्जना गर्नुहोला सक्नुहुन्न संरक्षण गरिदिनु होला ।
अन्त्यमा केही छ भने बताउनुहोला ।नेपाली साहित्यका लागि मझेरीले खेलेको भूमिका निकै प्रसंशायोग्य छ र सबैलाई समेट्न सफल होस् । कुमार सरप्रति आभारी छु । अनि कविडाँडामा रहनु हुने सम्पूर्ण मेरा अग्रज, चितवनका सम्पूर्ण साहित्यकारज्यू, मेरो परिवार प्रति धेरै आभार प्रकट गर्दछु। मलाई यो क्षेत्रमा सहयोग गर्ने सम्पूर्ण मित्रलाई सम्झन चाहन्छु । साहित्यलाई सबैले माया गरिदिनु होला ।
धन्यवाद !!!!
रामकृष्ण पौडेल अनायासका रचनाहरू :
यता http://www.majheri.com/taxonomy_vtn/term/2485
रामकृष्ण पौडेल अनायासका रचनाहरू (संक्षिप्त अंशसहित):
यता http://www.majheri.com/taxonomy/term/2485
रामकृष्ण पौडेल अनायासको फेसबुक पेज :
यता https://www.facebook.com/ramkrishna.poudel
याद दिलायौ मन्दिर देखाएर पिरती साटेका कुरा
