पछिल्लो समय चितवन साहित्यमा निकै उर्बर भुमि बन्दै गैराखेको छ /हुन त यस अघि पनि चितवन साहित्यमा अगाडीनै थियो तर पछिल्लो समयमा चितवनका केहि धेरै साहित्यिक ब्यक्तित्व बिश्व साहित्यको धरातलमा पुगि सकेकोले यस मानेमा साहित्यिक भुमि चितवन पनि मान्न सकिन्छ /
चितवनको साहित्यिक माटोमा यो समयमा पाठकको मन मस्तिष्क हल्लाउने खालको आख्यानहरु प्रकासित भै सकेर मदन पुरस्कार समेत हात पारेका छन् भने हालै मात्र प्रकासित भएको चितवनका कवि सुमन घिमिरेको आख्यान 'मौनताले' पाठकको मौनतालाई नै तोडिदिएको छ /
पहिले कविताका माध्यम बाट चितवनको उर्वर माटोमा जन्मिएका कवि सुमन घिमिरे हालै प्रकासित भएको उनकै आख्यान 'मौनता'ले सफल आख्यानकार का रुपमा देश भरि नै चिनाउन सफल भएको छ ।
देशै भरि उपन्यास 'मौनता'को चर्चा चलि रहदा आफु 'मौनता'नपढी बस्नै सकिन आख्यान कार कै हात बाट 'मौनता' लिएपछि सरासर घरमा आएर 'मौनता'भित्र पस्न खोजे त्यहि रमाए,कतै रोए अनि कतै माया प्रेम,मिलन ,बोछोड़ र त्यो भन्दा पनि आख्यानमा सामाजिक बिषयवस्तु लाइ जीवन्तता का रुपमा उठाएको पाए / समाज भित्रको मानविय संवेदनालाई सचित्र उतार्ने प्रयास गरेको पनि पाए त्यो भन्दा पनि समाजकै कथा वस्तुको यौटा प्रतिविम्बको रुपमा लिए मैले /
गोर्खा पब्लिकेसन ले प्रकासन गरेको 'मौनता'भित्र दुइ सय छब्बीस पेज रहेपनि कथा वस्तु निकै चाख लाग्दो भएकै कारण ले मलाइ छोटो झैँ लाग्नु स्वाभाविकै को तर उक्त आख्यान भित्र जे हुनु पर्ने हो त्यो सबै कुरा रहेको पनि छ /
आख्यानको सुरुवात फिल्मी तरिकाले सुरु भएको छ अर्पण लाइ मुख्य पत्रको रुपमा उभ्याएर आइ टि सम्बन्धि टेक्नोलोजीको ज्ञान बर्णन गरिएको छ अर्पण कै माध्यम बाट र समय पैसा र सम्बन्ध लाइ नचिनेर आफ्नै कारण ले आफै धोका खाएकी शिला पात्रलाइ सवाल र सक्षम बनाउन पनि उत्तिकै ठुलो भूमिका खेलेको छ भने विदेश मा रहेका आफ्ना पतिलाई भ्रममा राखेर आफु आख्यान मा खलनायक का रुपमा रहेको पात्र सुबिन संग आफ्नो यौवन धन सुम्पिएर धोका पाएकी निरु पात्रलाइ सुबिनको पन्जा बाट छुटाएर अफिसको सम्पूर्ण जिम्मेवारी बहन गर्न सक्ने बनाउछ, त्यो भन्दा पनि आफ्नो गल्तिको बोध गर्न सक्ने सम्म बनाउछ । समाजमा धेरै थरिका मानिसहरु हुन्छन कोहि सेवामा बिलिन हुन्छन कोहि पैसा र समाजको भड्किलो बाटोमा हिड्ने जाँड,रक्सि खाएर परिवारलाई घर न घाट सम्म पुर्याउने पात्र हुन्छन त्यस्तै गरि यो आख्यान भित्र पनि यो कथालाई आख्यानकार ले रानी पात्र को घर लाइ समावेस गरेका छन् ।
वास्तवमा यहाँनेर पनि आख्यानकारले वास्तविक कथालाई लिएर पाठकको मन तान्न्ना सफल बनेका छन्, जाँड,रक्सि,जुवाले सम्पति सकिएपछि पैसा संग छोरीलाई सम्झौता गर्ने पुरुष रहेको कुरा यथार्थ चित्रण पनि गरेका छन् / विदेशमा परेको बाध्यता रहर दुख र सुखले निम्त्याइएको दुख लाइ पनि चित्रण गरिएको छ भने कतै आख्यानकार ले पुरुस पात्रलाई ,महेस पात्रको रुपमा उभ्याएर ठुलो र महान बनाउन पनि खोजेका छन् ,उक्त पात्रको माध्यम बाट पुरुषलाइ धैर्यवान, सहनशिलता र साहासको प्रतिमूर्तिको रुपमा देखाएका छन् भने नारीले आफ्नो चरित्र आफै हत्या गर्न सक्छे त्यसमा समाज र कुनै पुरुषको दोष बिना नै आफु हदै सम्म पार गर्न सक्छे भन्ने सम्म पनि पाठक लाइ दिन खोजिएको छ,सो संगै नारिको मन कुनै दिन परिवर्तन हुन सक्छ गल्तिको महसुस गर्नसक्ने पनि हुन सक्छन भन्ने कुरा शिला पात्रा द्वारा दिन खोजिएको छ /
आख्यान भित्र भिन्न भिन्न कथा वस्तु लाइ समेटिएको छ जहाँ नारीलाई कमजोस सम्झिएर फाइदा लिने पुरुषहरू पनि देखाइएको छ जहाँ नारीले चाहेको खण्डमा जस्तो सुकै सामाना गर्न सक्छे भन्ने कुरा लक्ष्मी पात्र द्वारा उठान गर्न पनि खोजीएको छ भने 'मौनता'भित्र पुरुस लाइ माथिनै राखेपनि पुरुषका कैयौ कमि कमजोरीलाइ पनि औल्याइएको छ / पुरुषले जस्तो सुकै अवस्थामा पनि आफ्नो जिम्मेवारी बहन गर्न सक्छ भन्ने कुरा आख्यानका पात्र महेस द्वारा पुस्टि गरेका छन् आख्यानमा जव कि नेपाल बाट आएकि एक्ली चेली सम्झेर आफु नखाएरै पढायो र,श्रीमती सम्म पनि स्वीकार्यो मान इज्जत,पैसा सबै कमाउने सम्म पनि बनाइ दिन्छ पछि उसै बार तिरस्कृत बन्छ ,पाखण्डी बन्छ घृणित बन्दा पनि छोराको भविस्य लाइ हेर्दै सम्बन्ध बिच्छेद हुदा सम्म शिलाको जीवन उकासिरहेको हुन्छ,।
'मौनता'भित्रको प्रेम प्रसङ्गले आख्यानलाइ रोचकता बढाएको छ पाठकको मन तान्न सफल भएको छ / अर्पण र रानीको छुट्टिएको प्रेम कहानी पछि फेसबुक को माध्यम बाट समर्पण र मौनता लाइ जन्माएर संयोगवस भेट गराउछन / आख्यान बियोगात्मक रुपमा बिटमारेको भए त्यति रोचक नहुने थियो यो आख्यानकारको कला र चलाखीपन पनि हो अन्तिममा संयोगात्मक बनाउने,उहाँको कला लाइ मान्नै पर्छ,
विदेशको कथा जोडीसकेपछि बिदेशमा नेपालि ले भोग्नु परेको पिंडाको थोरै प्रसङ्ग बढाएको भए विदेश प्रतिको मोह नेपालीको थोरै कम हुन्थ्यो कि भन्ने मात्र हो /
आख्यानको सुरुमै अर्पण पात्रको माध्यम द्वारा बिदेशमा भन्दा स्वदेशमा धेरै राम्रो छ गर्न सके स्वदेशम केहि गर्न सकिन्छ भन्ने कुरा दर्साए पनि अन्त्यमा अर्पण र रानी लाइ आख्यानमा विदेश नै गएको देखाईदिदा अल्लि खल्लो महसुस भएको हो कि जस्तो पनि लाग्छ /
बिदेशमा कैयौ नेपालि छन् जो सुखले भन्दा अभावले बाँचेको र नेपालि ले पाएको पिंडाहरु धेरै रहेको र विदेश भन्दा स्वदेश नै ठिक रहेको आफ्नो मातृभूमि प्यारो हुनेकुरा देखाएर रानी र अर्पण लाइ नेपालमै रोक्न सक्नु पर्थ्यो कि ! आख्यानमा नारीलाई निकै नै गिराएको देखिन्छ शिलापात्रका माध्यम द्वारा त्यो पनि अलिकति कम गरेको भए हुन्थ्यो कि भन्ने मात्र हो जे होस् गल्तिको महसुस भने गराएको छ आख्यान ले /
वास्तवमा ''मौनता'निकै रोचक घतलाग्दो आख्यान छ समाजमा रहेका बिकृति,विदेशप्रतिको मोह बिदेशमा भोगेको जीवनशैली माया,प्रेम,मिलन ,बिछोडको आदि ब्याख्या गरिएको छ ।
समाजको चित्रण हो मौनता।
नारिको यथार्थ कथा हो मौनता ।
पुरूषको दिइवटा रूपको खुलासा हो मौनता /
माया,प्रेम,मिलन,बिछोडमा युवाको मन बिसाउने चौतारि हो मौनता ।
यस्तै गरि "मौनता " निकै रहस्यमय तरिकाले सुरु भएर रहस्यमय तरिकाले नै अन्त्य भएको छ / यस हिसाबले 'मौनता'निकै सफल आख्यान मान्न सकिन्छ पहिलो आख्यान ले नै चर्चाको शिखरमा पुर्याउन सफल आख्यानकार सुमन घिमिरे ज्यु लाइ सफलताको सुभकामना दिन चाहन्छु /
रामकृष्ण अनायास कविडाँडा
Paudelramkrishna6@gmail.com
